Een hele herkenbare zin “Ik moet naar mijn moeder!”. Maar hoe gaan we ermee om? Iris van Duijnhoven, werkzaam als verpleegkundige en verbindingscoach dagbeleving op een zorgboerderij in Brabant, geeft aan hoe zij er persoonlijk met haar oma mee omgaat.
Oma levert in, maar heeft nog steeds rake opmerkingen
Opa en oma zijn al vaker aan bod gekomen in mijn blogs, zoals jullie weten is mijn lieve opa vorig jaar overleden. Oma woont op de zorgboerderij waar ze in 2020 samen zijn gaan wonen. We merken dat ze inlevert, het bewegen gaat moeilijker, ze slaapt meer, eet en drinkt minder. Op sommige dagen is ze euforisch en op andere dagen wat somber. Toch blijft het genieten om bij haar op bezoek te gaan. De rake opmerkingen die ze regelmatig maakt, de slappe lach die ze heeft om haar eigen grappen en de blijdschap op haar gezicht als ze ons ziet.
“Ons mam is toch niet alleen hè”
De laatste tijd vraagt ze vaak naar haar ouders en haar overleden man, mijn opa. Ze is vaak bang dat één van hen alleen is. Ze zegt dan ‘’Ons mam is toch niet alleen hè?’’. Natuurlijk met Brabants accent.
In het begin vroeg ik hoe oud ze zelf was en of haar moeder dan nog kon leven. Eerder snapte ze mijn vraag en moest ze er zelf om lachen, ze werd er niet verdrietig van. Nu weet ze niet hoe oud ze is en zegt leeftijd haar niks meer. Als ik haar vertel dat haar moeder allang is overleden, vindt ze dat niet leuk om te horen. Erover liegen voelt niet goed voor mij. Ik heb dat een paar keer gedaan door te zeggen dat haar moeder thuis was en dat ze niet alleen is. Dan kijkt oma mij aan en zegt ze in haar eigen woorden ‘’Die is zeker ook al overleden’’.
Non-verbale signalen oppikken
Bij mensen met dementie gaat het gevoelsleven erop vooruit, ze pakken non-verbale signalen moeiteloos op. Zeker bij de mensen die dicht bij hen staan. Want ook al weten ze niet altijd meer bewust wie we zijn, ze prikken feilloos door ons heen.
Haar vraag op een andere manier beantwoorden
Als ik iets zeg waar ik zelf niet achter sta, dan heeft oma dat door. Het is dus de kunst om haar vraag op een andere manier te beantwoorden. Als ze vraagt waar opa is, kan ik daar makkelijker antwoord op geven. Ik denk dat dat komt omdat ik hem, en opa en oma als echtpaar goed ken. De moeder van mijn oma heb ik nooit gekend. Als ze naar opa vraagt, stel ik altijd een vraag terug. Ik vraag vaak hoe ze elkaar hebben leren kennen of wie er altijd won met Rummikuppen. Als ze naar haar ouders vraagt, dan stel ik vragen over hoe haar ouders waren en hoe zij zelf als kind was. Toch vind ik dat soms moeilijk, zeker als ze binnen 10 minuten 8 keer dezelfde vraag blijft stellen.
Soms vertellen dat ze zijn overleden
Hoe blijf je dan nog een spontane vraag terugstellen? Wat ik dan doe is haar afleiden door foto’s van baby’s of katten te laten zien, dat is altijd een schot in de roos. En als dat ook niet werkt, dan vertel ik haar dat ze zijn overleden, soms vindt ze dat een prima antwoord en soms wordt ze daar verdrietig van. Als dat laatste het geval is, dan accepteer ik dat. Op dat moment heb ik gedaan wat ik kon om haar af te leiden. Het enige wat ik dan nog kan doen, is haar nabijheid bieden, luisteren naar wat ze erover zegt en als ik merk dat er genoeg ruimte is geweest voor emotie, probeer ik het gesprek weer om te draaien naar iets positiefs.
Oprecht blijven
Door het op deze manier te doen hoef ik niet te liegen en is alles wat ik zeg oprecht. Doordat het oprecht is, voelt oma zich gehoord zonder dat ik antwoord heb gegeven op haar vraag. Meestal werkt het goed op deze manier, soms niet en dat is ook goed.
Dit blog is onderdeel van het onafhankelijke platform Regie op Dementie. Ontstaan vanuit eigen ervaring om te helpen léven met dementie. Het biedt je op één plek logische vervolgstappen op de levenslijn van iemand met dementie. Start met het helpen van jouw vader of moeder en klik daarvoor op onderstaande button voor het belangrijkste uit dit blog.
Er zijn in totaal 6 categorieën en 3 kruispunten op de Levenslijn. Regie op Dementie bevat meer dan 250 praktische tips, videos, artikelen en links naar organisaties in de regio Haarlem én de regio Laarbeek (ZO Brabant) die je kunnen helpen.