Iris van Duijnhoven is werkzaam als verpleegkundige en verbindingscoach dagbeleving op een zorgboerderij in Brabant. In dit blog geeft ze praktische tips waarbij iemand meer rust kan ervaren, thuis en op een dagbelevingslocatie. Zozeer zelfs dat medicijnen afgebouwd kunnen worden.
Gerda gaat sinds mei 2025 naar de dagbeleving op een zorgboerderij in Brabant. Ze heeft dementie. Door een onderliggende aandoening waarbij vergeetachtigheid voorkwam, is de diagnose pas in 2024 gesteld. Gerda woont samen met haar man Christ, met wie ze twee kinderen heeft. Ze redden het thuis nog samen, maar voor Christ is het een grote omschakeling om om te gaan met de veranderde situatie.
Kenmerk van dementie is initiatiefverlies
Door de dementie is Gerda’s korte termijn geheugen flink aangetast. Dat maakt haar vaak angstig en onzeker. Een ander kenmerk van dementie is initiatiefverlies: mensen met dementie kunnen niet meer zelf bedenken wat ze willen doen of hoe ze iets moeten aanpakken. Als de omgeving niets aanreikt, gebeurt er dus niets.
Continue aansturing nodig
Voor Christ is dit zwaar. Zijn zelfstandige vrouw heeft nu bij bijna alles aansturing nodig. Hij moet voortdurend bedenken wat hij haar kan laten doen. Dat is begrijpelijk moeilijk. Zo komt het regelmatig voor dat Christ aan het koken is, terwijl Gerda op de bank in de kamer zit zonder iets om handen. Ze gaat dan piekeren en raakt in paniek. Ze heeft medicatie die haar op zulke momenten kan kalmeren, wat hen helpt het samen thuis vol te houden.
Behoefte aan nabijheid
Sinds kort komt Gerda twee dagen per week naar de dagbeleving. De eerste keren waren wennen. We merkten al snel dat ze behoefte heeft aan nabijheid. Iemand in haar buurt geeft haar houvast en structuur, en dat biedt veiligheid. Als er geen coach in de buurt was, werd ze zichtbaar onrustig. Dit uitte zich in buikpijn, vaak naar het toilet gaan en angstige gevoelens.
Afleiding helpt!
De dagbeleving biedt groepszorg, en het is daardoor niet mogelijk om Gerda continu één-op-één begeleiding te geven. Wat wél kan, is zorgen voor afleiding op momenten dat er geen coach direct in haar nabijheid is. Op dit moment hebben we puppy’s – een groot succes! Maar ook zonder puppy’s bieden we alternatieven, zoals muziek aanzetten, haar de was laten opvouwen of een boekje met woordzoekers geven. Daarnaast proberen we Gerda altijd bij dezelfde tafelgenoten te laten zitten, zodat ook de andere bezoekers vertrouwd voor haar worden.
Tot nu toe gaat dit erg goed. Gerda heeft op de dagbeleving, dankzij de afleiding en nabijheid, geen medicatie nodig.
Tips voor thuis: nabijheid en afleiding bieden
Herken je deze problematiek en lukt het niet goed om je naaste thuis afleiding of nabijheid te bieden? Misschien helpen deze praktische tips:
Laat je naaste de schone was opnieuw opvouwen.
Hussel het even door elkaar en laat het gewoon nog een keer doen. Het voelt voor jou misschien nep of nutteloos, maar voor je naaste is het een vorm van structuur, afleiding en betekenis. Dit geldt ook voor bijv. de afwas of stogzuigen.Gebruik een koptelefoon met favoriete muziek.
Bij mensen met dementie kan de verwerking van prikkels moeizamer verlopen. Radio en televisie brengen veel verschillende geluiden tegelijk – stemmen, muziek, achtergrondgeluiden – en kunnen daardoor overweldigend zijn. Muziek via een koptelefoon is vaak rustiger en directer. Uit onderzoek blijkt dat muziek bij mensen met dementie herinneringen en emoties kan oproepen, omdat het deel van het brein dat muziek verwerkt relatief lang intact blijft.Bied taken aan die gaan over sorteren of ordenen.
Denk aan kralen of knopen sorteren, wol op kleur leggen en oprollen. De delen van het brein die verantwoordelijk zijn voor ordenen blijven vaak lang werkzaam bij dementie, waardoor zulke taken als vertrouwd en rustgevend worden ervaren.Dieren geven veiligheid en een gevoel van geborgenheid.
Een echt dier is niet altijd mogelijk, maar er zijn levensechte knuffeldieren op de markt: katten die spinnen, ademen en miauwen bijvoorbeeld. Veel mensen met dementie weten verstandelijk dat deze knuffels nep zijn, maar ze geven tóch comfort.
Gerda kan geniet op dit moment van het thuis wonen, dankzij haar man en kinderen kan dat nog. De dagbeleving is daar een mooie aanvulling op, zodat ook Christ tijd voor zichzelf heeft. Ook mooi om te zien dat Gerda een heel betrokken netwerk heeft.
Dit blog is onderdeel van het onafhankelijke platform Regie op Dementie. Ontstaan vanuit eigen ervaring om te helpen léven met dementie. Het biedt je op één plek logische vervolgstappen op de levenslijn van iemand met dementie. Start met het helpen van jouw vader of moeder en klik daarvoor op onderstaande button voor het belangrijkste uit dit blog.
Er zijn in totaal 6 categorieën en 3 kruispunten op de Levenslijn. Regie op Dementie bevat meer dan 250 praktische tips, videos, artikelen en links naar organisaties in de regio Haarlem én de regio Laarbeek (ZO Brabant) die je kunnen helpen.